“ความรับผิดชอบสำคัญของ ‘Product Manager’

ในโลกธุรกิจที่หมุนไปอย่างรวดเร็ว ตำแหน่ง “Product Manager” หรือผู้จัดการผลิตภัณฑ์ ได้กลายเป็นหนึ่งในบทบาทที่สำคัญที่สุดในการขับเคลื่อนความสำเร็จขององค์กร โดยเฉพาะในยุคดิจิทัลที่การแข่งขันสูงและความต้องการของผู้บริโภคเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา Marty Cagan เจ้าพ่อ Product Management ได้ให้คำนิยามที่เรียบง่ายแต่ทรงพลังเกี่ยวกับความรับผิดชอบพื้นฐานของ Product Manager ไว้ 3 ประการ ได้แก่ “Value” (คุณค่า), “Viability” (ความเป็นไปได้), และ “Communication/Collaboration” (การสื่อสารและการทำงานร่วมกัน)

บทความนี้จะพาคุณไปสำรวจว่าเหตุใดความรับผิดชอบทั้งสามนี้ถึงเป็นรากฐานสำคัญ และสามารถนำไปปรับใช้ในบริบทของธุรกิจไทยได้อย่างไร

“Value” — ความเข้าใจที่ลึกซึ้งในผู้ใช้และลูกค้า

ความรับผิดชอบแรกของ Product Manager คือการสร้าง “คุณค่า” ให้กับผู้ใช้และลูกค้า ซึ่งเริ่มต้นจากการเข้าใจอย่างลึกซึ้งในกลุ่มผู้ใช้ที่หลากหลาย ไม่ว่าจะเป็นผู้ใช้งานปลายทาง (end users), ผู้ตัดสินใจ (decision users), ผู้ใช้ภายในองค์กร (internal users), หรือผู้ให้การสนับสนุนทางการเงิน (funding/authorized users)

การบริหารจัดการความต้องการของกลุ่มเหล่านี้ให้ดีเป็นสิ่งที่ขาดไม่ได้ เพราะหากขาดความเข้าใจในจุดนี้ บทบาทของ Product Manager ก็จะทำได้ยาก

“ความเข้าใจผู้ใช้” ในที่นี้ไม่ได้หมายความว่าคุณต้องเป็นผู้เชี่ยวชาญในทุกเรื่อง แต่คือการรู้ว่าผู้ใช้แต่ละกลุ่มมีพฤติกรรมอย่างไรในการเลือกใช้ผลิตภัณฑ์, จ่ายเงิน, หรือให้การสนับสนุน รวมถึงการมองเห็นภาพใหญ่ของการแข่งขันในตลาด (competitive landscape), เทคโนโลยีที่เหมาะสมกับบริบทงาน, และแนวโน้มของอุตสาหกรรมที่เกี่ยวข้องกับผลิตภัณฑ์นั้น ๆ

ในประเทศไทย ซึ่งมีความหลากหลายทั้งด้านวัฒนธรรมและพฤติกรรมผู้บริโภค ผู้จัดการผลิตภัณฑ์จำเป็นต้องปรับตัวให้เข้ากับความแตกต่าง เช่น ผู้ใช้ในเมืองอาจมองหาความทันสมัยและความสะดวก ในขณะที่ผู้ใช้ในต่างจังหวัดอาจให้ความสำคัญกับความคุ้มค่าและการใช้งานที่ยาวนาน การเข้าใจความแตกต่างนี้จะช่วยให้ผลิตภัณฑ์ที่พัฒนาขึ้นสามารถตอบโจทย์และสร้างคุณค่าได้อย่างแท้จริง

“Viability” — ความเข้าใจในธุรกิจ

ความรับผิดชอบที่สองคือ “ความเป็นไปได้” ซึ่งหมายถึงการที่ผลิตภัณฑ์ต้องไม่เพียงแค่ดีสำหรับผู้ใช้ แต่ยังต้องสอดคล้องกับความเป็นไปได้และเป้าหมายของธุรกิจด้วย Marty Cagan กล่าวไว้ว่า “ผลิตภัณฑ์คือเครื่องนำพาธุรกิจ” หาก PM ไม่เข้าใจธุรกิจที่อยู่เบื้องหลัง การพัฒนาผลิตภัณฑ์โดยยึดแต่กระบวนการเพียงอย่างเดียวก็อาจนำไปสู่ความล้มเหลว

“ความเข้าใจธุรกิจ” ในที่นี้ครอบคลุมถึงการรู้ว่าผลิตภัณฑ์จะได้รับการสนับสนุนทางการเงินอย่างไร, มีวิธีการทำเงิน, การผลิต, การตลาด, การขาย, การส่งมอบผลิตภัณฑ์หรือบริการหลังการขายอย่างไร รวมถึงการตระหนักถึงกฎระเบียบขององค์กร, กฎหมาย, และข้อจำกัดในการแข่งขันที่อาจส่งผลกระทบ

สำหรับบริบทของประเทศไทย ธุรกิจมักเผชิญกับความท้าทาย เช่น การเปลี่ยนแปลงนโยบายภาครัฐ, ความผันผวนทางเศรษฐกิจ, หรือการแข่งขันจากต่างประเทศ ผู้จัดการผลิตภัณฑ์จึงต้องมีความเข้าใจในปัจจัยเหล่านี้ เช่น การหาแหล่งเงินทุนที่เหมาะสม หรือการปรับกลยุทธ์การตลาดให้เข้ากับพฤติกรรมผู้บริโภคที่เปลี่ยนไป ความเข้าใจในมิติของธุรกิจจะช่วยให้ผลิตภัณฑ์ไม่เพียงแค่ใช้งานได้จริง แต่ยังสามารถสร้างผลกำไรและเติบโตได้ในระยะยาว

“Communication/Collaboration” — การสื่อสารและการทำงานร่วมกัน

ความรับผิดชอบข้อสุดท้ายคือทักษะในการสื่อสารและการทำงานร่วมกับผู้อื่น ซึ่งเป็นสิ่งที่ขาดไม่ได้สำหรับ Product Manager

เพราะบทบาทนี้ต้องประสานงานกับทีมต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นทีมพัฒนาผลิตภัณฑ์, ทีมการตลาด, ทีมขาย, หรือแม้แต่ผู้บริหารระดับสูง หากขาดทักษะนี้ แม้จะมีไอเดียดีแค่ไหน ผลิตภัณฑ์ก็อาจไม่สามารถเกิดขึ้นได้จริง

ในวัฒนธรรมการทำงานของไทยที่เน้นความสัมพันธ์และการทำงานเป็นทีม การสื่อสารที่มีประสิทธิภาพและการสร้างความไว้วางใจจึงเป็นสิ่งสำคัญ PM ต้องสามารถถ่ายทอดวิสัยทัศน์ของผลิตภัณฑ์ให้ทุกฝ่ายเข้าใจตรงกัน และผลักดันให้ทุกคนทำงานไปในทิศทางเดียวกัน การสื่อสารที่ดีไม่เพียงช่วยลดความขัดแย้ง แต่ยังเพิ่มประสิทธิภาพในการพัฒนาผลิตภัณฑ์ให้สำเร็จตามเป้าหมาย

รากฐานสู่ความสำเร็จ

การเป็น Product Manager ที่ดีในยุคนี้ไม่ใช่เรื่องของการมีเทคโนโลยีล้ำสมัยเพียงอย่างเดียว แต่ต้องอาศัยความเข้าใจใน “คุณค่า” ที่จะมอบให้ผู้ใช้, “ความเป็นไปได้” ของธุรกิจ, และ “การสื่อสารและการทำงานร่วมกัน” กับทีมอย่างมีประสิทธิภาพ สามความรับผิดชอบนี้ที่ Marty Cagan นิยามไว้ เป็นเหมือนเข็มทิศที่ช่วยให้ผู้จัดการผลิตภัณฑ์สามารถนำทางผ่านความท้าทายต่าง ๆ และสร้างผลิตภัณฑ์ที่ทั้งตอบโจทย์ตลาดและขับเคลื่อนธุรกิจไปข้างหน้า

สำหรับประเทศไทย การนำหลักการเหล่านี้มาปรับใช้ให้เหมาะสมกับบริบทท้องถิ่นจะช่วยให้ธุรกิจสามารถแข่งขันได้ในระดับสากล ผู้ที่ต้องการก้าวสู่ตำแหน่งนี้หรือพัฒนาทักษะ ควรเริ่มจากการฝึกฝนความเข้าใจในผู้ใช้และธุรกิจควบคู่ไปกับการเสริมสร้างทักษะการสื่อสาร เพราะท้ายที่สุดแล้ว ความสำเร็จของผลิตภัณฑ์ขึ้นอยู่กับ “คน” ที่อยู่เบื้องหลังการพัฒนานั่นเอง

ที่มา — Transformed: Moving to the Product Operating Model (Silicon Valley Product Group) by Marty Cagan

#วันละเรื่องสองเรื่อง